پایان نامه رابطه جو عاطفی خانواده با پرورش خلاقیت دانش آموزان

پایان نامه جهت اخذ مدرک کارشناسی روانشناسی عمومی، موضوع تحقیق : بررسی رابطه جو عاطفی خانواده با پرورش خلاقیت دانش آموزان مقطع راهنمایی در سال 89-90 شهر اردبیل

به طور کلی ما در کلیه این تحقیق با دو نوع خانواده سر و کار داریم که نوع اول با نام خانواده های آسیب زا یا الگوی خانوادگی آسیب زا معرفی می شود که شکل ارتباط را در آن می توان به صورت بسته یا مستبد نشان داد که تصمیم گیرنده در آن خانواده به جای فرد می باشد، بدون شک نقض عوامل خانوادگی در آسیب رسانی به خلاقیت چنان بزرگ و شگرف است که می توان آن را عامل زمینه ساز برای تأثیر سایر الگوها (فردی، آموزشگاهی، اجتماعی) تلقی کرد، بسیاری از آسیب های جدی که بر تفکر فرد و شخصیت خلاق وارد می شود معمولا از رفتارها، موضع گیریها و برخوردهای احتمالی نزدیکان با فرد خلاق ناشی می شود انسانها بخش بزرگ و پر اهمیتی از چرخه رشد و تحول خویش را در فضای فرهنگی و تربیتی خانواده می گذرانند بنابراین طبیعی است که عمیقاً تحت تأثیر آنچه در درون خانواده آسیب زا باشد، زمینه های شکوفایی تفکر و شخصیت خلاق شدیداً صدمه خواهد دید، و نوع دوم جزو خانواده هایی است که با عنوان خانواده های زمینه ساز معرفی می شود که شکل ارتباط در آن را می توان به صورت آزاد منشانه یا همان دموکراتیک نشان داد که تصمیم گیرنده در آن خود فرد علاوه بر خانواده می باشد و همچنان فرد در مسائل شخصی و عمومی خانواده حق اظهار نظر را دارد. خانواده در مهیا ساختن بسترهای رشد و پرورش خلاقیت نقش مهمی بازی می کند؛ زیرا خلاقیت انسان تا حد زیادی وابسته به خانواده است این وابستگی باعث می شود بخش مهمی از عکس العملها، مهارت ها و تواناییهای فرزندان عمیقاً از نظام تربیتی و آموزشی خانواده متأثر شود، شاید آنقدر که بتوان گفت حتی الگوهای فردی زمینه ساز نیز تا حد زیادی بر نظام پرورشی و تربیتی(سازنده و مولد) خانواده تکیه می زند، خلاقیت در این تحقیق بدین گونه تعریف می شود فرد در راستای خلاقیتهای بالقوه خود به بالفعل برسد و به درستی تواناییهایش را شناخته و در رسیدن به اهدافش از آنها استفاده کند، از چشم انداز روانشناسی نیز خلاقیت مفهوم یا پدیده ای یگانه و بدیع فرض شده است با این تأکید که خلاقیت یک فرآیند روانی است، فرآیندی که به خلق کردن، ایده پروری، مفهوم سازی، ارایه اشکال هنری و علمی یا تولیدات صنعتی منجر می شود بنابراین خلاقیت یک فرآیند روانی تصور می شود که یکتا و یگانه بوده و خاصیتی ابداعی دارد. با توجه به اهمیتی که در مورد خانواده و نقش آن در خلاق بودن یا نبودن فرزندان گفته شد پژوهشگران تأکید زیادی بر شناسایی تأثیرات محیط خانواده در میزان خلاقیت نشان می دهند که از جمله این تأثیرات می توان به جو عاطفی خانواده، شیوه های تربیتی و نگرشهای تربیتی اشاره کرد.

فضای عاطفی خانواده

منظور از فضای عاطفی محیط و شرایط خانوادگی است که تحت تأثیر آن افراد احساس آرامش، امنیت و خودباوری می کنند. صاحبنظران معتقدند خانواده تنها جایگاهی است که اعضاء در همه موقعیتها و شرایط بحرانی خود را به آن می رسانند و در آن تجدید قوا و روحیه می کنند، یعنی خانواده جایگاهی است برای کسب آرامش و حل کدورت ها و بحرانها. خانواده دو بعد کاملا آشکار دارد، یک بعد آن امکانات و فضای زیست محیطی است و بعد دیگر، الگوهای ارتباط، احساسات، معناها و عواطف انسانی اعضا به سخنی دیگر منظور از فضای عاطفی خانواده بعد دوم آن و توجه به ویژگی های آن است، فضای عاطفی خانواده را در وهله اول والدین می سازند. آنها هستند که عواطف خود نظیر محبت، ترس، خشم و... را به محیط خانواده و اعضاء هدیه می کنن اما مدت ها بعد که فرزندان بزرگ می شوند و تفکر مستقل پیدا می کنند فضای خانواده از آنها متأثر می شوند و عطر و رنگ روحیه آنها نیز به فضای عاطفی خانواده اضافه می شود. این نکته را نمی توان انکار کرد که بخش مهمی از واکنش های عاطفی و انگیزشی فرزندان متوجه والدینشان است. احساس آرامش، امنیت، خودباوری عمدتا توسط والدین و از طریق عواطف آنها ساخته می شود، در خانواده هایی که این ویژگی های مهم عاطفی وجود دارد چیزی به اسم ترس و وحشت حضور ندارد. هر چه هست گرمی است و صمیمیت. ترس و وحشت از این منظر اهمیت دارد که آرامش و امنیت و خودباوری را از افراد می شناسد.

نقش بزرگسالی در شکوفایی خلاقیت کودکان

خانواده هایی که کودکان مستعد و به ویژه خلاق دارند با انبوه پرسشهای متنوع روبرو هستند پاسخگویی مستقیم به این پرسشهای گوناگون و گاهی بسیار دقیق و موشکافانه همیشه آسان نیست پس ناگریز باید آنها را به مراجع و منابع معتبر علمی راهنمایی کرد.

تجهیز و تقویت فرزندان (به ویژه از سنین طفولیت) با طرق و اسلوبهای بیانی خلاقیت (اعم از خواندن، نوشتن، نقاشی، مجسمه سازی و...) در تسهیل بروز خلاقیت کودکان خلاق بسیار مؤثر است.

ادوارد اسپرنیگیت نقش والدین و بزرگسالان را در شکوفایی خلاقیت کودکان به شرح زیر خلاصه کرده اند:

1-تأمین محیطی که به کودک امکان بدهد بدون هیچ گونه محدودیت ناخواسته بازی و کاوش کند.

2-سازگاری و پذیرش اندیشه های کودکان به جای هم سو کردن کودکان با اندیشه های بزرگسالان.

3-پذیرش نظرهای غیرعادی کودکان با به تعویق انداختن داوری در مورد حل مسأله واگرای آنان.

4-مطرح کردن مسائلی با کودکان که به طور طبیعی در زندگی روزمره اتفاق می افتند.

5-فرصت دادن به کودکان برای بررسی همه امکانات (در حالی که از مرحله اندیشه های کلی به مرحله اندیشه های بدیع گام بر می دارد)

6-تأکید بر فرایندبه جای برایند.

فهرست مطالب پایان نامه

فصل اول

مقدمه

بیان مسئله

اهمیت و ضرورت پژوهش

اهداف تحقیق

هدف جزئی

سؤالات تحقیق

فرضیات تحقیق

مقدمه

فضای عاطفی خانواده

الگوهای تربیتی والدین در خانواده

الگوهای خانوادگی زمینه ساز

خلاقیت والدین

موقعیت اجتماعی خانواده

محدودیت های مربوط به خلاقیت

علائم و نشانه های افراد خلاق

چگونه روش های والدین می تواند خلاقیت را برانگیزد.

اعتدال در نزدیکی عاطفی

ارزشها، نه قوانین

والدین فعال و مستقل

قدردانی از خلاقیت

تصویر ذهنی از آینده

شوخ طبعی

تخیل و خلاقیت

نقش بزرگسالی در شکوفایی خلاقیت کودکان

تکنیک های آموزش خلاقیت در کلاس درس

تکنیک های خلاقیت و نوآوری

پیشینه تحقیق در ایران

مقدمه

روش تحقیق

جامعه آماری

نمونه آماری

حجم نمونه

ابزار گردآوری اطلاعات

روش تجزیه و تحلیل داده ها

بخش اول آمار توصیفی

بحث و نتیجه گیری

محدودیتهای پژوهش

پیشنهادات

پیشنهادهای کاربردی

منابع