مقاله مسئولیت مدنی

مقاله مسئولیت مدنی

گفتار اول: کلیات

حقوقدانان درپی آن هستند که بگونه ای به تنظِم روابط اجتماعی بپردازند که کسی درصدد ضرر زدن به دیگری برنیاید و هرگاه فردی به دیگری ضرری رساند مکلف باشد که آثار ناشی از عمل خود را بپذیرد و جبران خسارت به فرد متضرر بنماید به شکلی که وضعیت ایجاد شده را به حالتی که در سابق بوده اعاده دهد. حقوقدانان معتقدند باید قواعدی وجود داشته باشد که بواسطه وجود قواعد مربوطه ضرر و خسارتی که به زیان دیده وارد شده است جبران شود لذا در عرصه زندگی اجتماعی نباید فرد زیان دیده ای باشد که زیان وارد شده به او جبران نشده باشد. عدالت نیز که هدف حقوق می باشد موید این امر است. چه اگر در جامعه ای فردی به دیگری زیان زند و آنگاه هیچ قاعده و نیرویی وی را ملزم به جبران زیان وارده نماید و یا قاعده ای باشد که وی را ملزم نماید اما اگر این قاعده ضمانت اجرایی نداشته باشد بنظر می رسد حق و حقوق شوخی بیش نیست یا مفهومی ذهنی که عینیت ندارد و تنها در گوشه ای از ذهن در امید حیات باقی مانده است پس هم باید قاعده الزام آور وجود داشته باشد و هم ضمانت اجرایی که از این قاعده حمایت ژرف بکند. قاعده و ضمانت اجرایی که حق را در مقابل دیدگان همه به نمایش بگذارد و آن را از مفهومی دور که قابل دسترس به مفهومی نزدیک و ملموس مبدل کند و همین جاست که حقوقدانان نهادی به عنوان مسئولیت مدنی تاسیس کرده اند تا به آنچه در فوق اشاره گردید جامه عمل بپوشاند.

مسئولیت مدنی

بحث مسئولیت مدنی امروز چنان گسترش یافته است که دامنه آن از حقوق خصوصی فرا رفته است و مباحثی را در حقوق مدنی و بین الملل نیز به خود اختصاص داده است. چیزی که دیروز در جامعه مرکز همه روابط بشمار می رفت مراحل قراردادها بود امروزه اگر نتوانیم بگوییم مرکز و کانون روابط اجتماعی مسئولیت مدنی است حداقل می توان گفت که یک رقیب سرسخت برای اصل قراردادها بوجود آمده است، حقوقدانان امروزی معتقدند مرکز حقوق، مسئولیت مدنی است.

تعریف مسئولیت مدنی

از سوی حقوقدانان تعاریف متعددی در مورد مسئولیت مدنی به شرح زیر شده است

دکتر عبدالمجید امیری قائم مقامی می گوید در زبان حقوقی جز در موارد استثنائی منظور از مسئولیت مدنی تعهد جبران خسارت است دکتر حسینقلی حسینی نژاد می گوید: الزام به ترمیم نتایج وارده مسئولیت مدنی است.

دکتر کاتوزیان می گوید: در هر مورد که شخص ناگریز از جبران خسارت دیگری باشد می گویند در برابر او مسئولیت مدنی قرار دارد، و دکتر حسن امامی نیز می گوید: ملزم بودن شخص به جبران خسارتی که به دیگری وارد آورده مسئولیت مدنی زمانی بوجود می آید که کسی بدون مجوز قانونی به حق دیگری لطمه زند و در اثر آن زیانی به وارد آورد. به نظر می رسد می توان مسئولیت مدنی را چنین معرفی نمود که هر گاه شخصی متعهد به جبران خسارت وارده به دیگری باشد که این خسارت عرفاً منسوب به وی باشد و شخص هیچ حق و مشروعی در اضرار به غیر نداشته باشد مسئولیت مدنی در جبران خسارت خواهد داشت و باز دکتر کاتوزیان برای تبیین همین امر می گوید هر کس به دیگری ضرر بزند باید آن را جبران کند، مگر در مواردی که اضرار به غیربه حکم قانون باشد یا ضرری که به شخص وارد آمده است ناروا و نامتعارف جلوه نکند.

انواع مسئولیت و ارتباط آن با مسئولیت مدنی

مسئولیت مدنی و مسئولیت اخلاقی: برای توضیح مسئولیت اخلاقی درابتدا به تعریف اخلاق می پردازیم اخلاق اصول وقواعد مشترک انسانی است که بشر را به کمال مطلوب می رساند و لازمه ی نیکوکاری است...

مسئولیت مدنی و کیفری

زمانی فردی مسئولیت کیفری دارد که مرتکب یکی از جرایمی که در قانون بدان تصریح شده است بشود و فرد مسوول مکلف است پاسخگو به تمامی آثار و نتایج ناشی از عمل مجرمانه خود باشد. در واقع واکنشی که اجتماع نسبت به مجرم یا همان فردی دارای مسئولیت کیفری است انجام می دهد مجازات نام دارد. در مورد ارتباط این دو نهاد باید گفت در گذشته با هم مختلط بودند و در حال حاضر از هم تفکیک شده اند و به سبب همین تفکیک تفاوت هایی با هم دارند: در مسولیت مدنی هدف جبران خسارت وارده و اعاده وضع متضرر به حالت سابق است یعنی حفظ حقوق خصوصی افراد، اما در مسئولیت کیفری هدف حفظ حقوق عمومی است. بر این اساس که مجرم مجازات می گردد مجازات به عنوان یک واکنش عمومی نسبت به فعل یا ترک فعل مجرم. دیگر اینکه به گفته دکتر کاتوزیان قلمرو این دو نوع مسئولیت متفاوت است که به گونه ای که پاره ای از جرایم هستند که زیانی به منافع خصوصی افراد نمی زنند یعنی جرم واقع شده و خسارت ناشی از آن همراه با مسئولیت مدنی نیست مانند جرم ولگردی و نظایر آن و بر عکس تعداد بسیاری از مسئولیت های مدنی نیز وجود دارند که جرم محسوب نمی گردد مانند مالکی که در ملک خود خارج از حدود متعارف تصرف کند و از این امر زیانی متوجه همسایه گردد هر چند از لحاظ مدنی مسوول است اما از لحاظ کیفری مجرم نمی باشد و همچنین ممکن است تقصیری، هم جرم باشد و هم مسئولیت مدنی بر آن بار شود مانند کلاهبرداری....