مقاله همسرگزینی در اندیشه دینی

مقاله همسرگزینی در اندیشه دینی

چكیده:

جهان‌بینی و نگرش‌های هر فرد، تأثیر مستقیمی در همسرگزینی دارد؛ چرا كه معیارهای گزینش همسر، برخاسته از باورها، عقاید و خصوصیات شخصی و فردی است. از میان این باورها، اعتقاد یا عدم اعتقاد به دین، نقش مهمی را ایفا می‌كند كه بر حسب آن ملاك‌های گزینش تغییر می‌یابد. نوشتار حاضر در راستای تبیین ملاك‌های گزینش همسر در جهان‌بینی اسلامی، ابتدا به بررسی این ملاك‌ها در جامعه‌شناسی خانواده پرداخته و سپس صفات و شرایط لازم همسر را از منظر متون دینی (قرآن و كلمات معصومین(ع)) بیان می‌كند. از این منظر، ایمان و باورهای دینی در حد مناسب، تقوا و دوری از گناهان، اخلاق نیك و سازگاری و سلامت جسمانی و روانی، صفات لازم برای یك همسر مناسب است. سایر ملاك‌ها، از جمله كفویت و جذابیت جسمانی به طور نسبی و متناسب با اوضاع و احوال زمانی و مكانی هر فرد و جامعه در نظر گرفته می‌شود.

واژگان كلیدی:

همسان همسری، ایمان، اخلاق، جهان‌بینی، همسرگزینی، كفویت، زن.

باورها و اعتقادات هر فرد، مهمترین نقش را در همسرگزینی وی ایفا می‌كنند. چرا كه این باورها ریشه در فرهنگ، مذهب و سنت جامعه‌ای دارد كه شخص در آن پرورش یافته و با آن تعامل دارد و بر اساس همین باورهاست كه الگوهای گزینش همسر در اندیشه افراد شكل گرفته و مبنای همسرگزینی آنان می‌شود. مجموعه این باورها و اعتقادات جهان‌بینی افراد را بر دو نوع (جهان‌بینی مادی و الهی) شكل می‌دهد. به عنوان نمونه، جهان‌بینی الهی بر حسب غایتی كه برای انسان و حیات وی قایل است، اهدافی را برای ازدواج در نظر می‌گیرد كه جهان‌بینی مادی فاقد آن است و مترتب بر این اهداف ملاك‌های گزینش نیز تغییر می‌یابند.

از این رو، در این نوشتار، قبل از پرداختن به ملاك‌های گزینش همسر، تأثیر جهان‌بینی بر همسرگزینی بیان شده و سپس ملاك‌های گزینش در جامعه‌شناسی خانواده مطرح می‌شود. این ملاك‌ها در اندیشه اسلامی، تحت دو دستة كلی قرار می‌گیرند: ملاك‌های مطلق و لازم كه بر حسب سنن، عرف و فرهنگ‌های مختلف تغییر نمی‌یابد و در همة زمان‌ها و مكان‌ها ثابت است و ملاك‌های نسبی كه بر حسب شرایط و موقعیت‌های گوناگون، تغییر یافته و می‌توان میان آن‌ها اولویت قائل شد، پس از آگاهی و شناخت به این ملاك‌ها و اولویت‌بندی بین آن‌ها از جهت نظری، گام مهم دیگر، تشخیص این معیارها در فرد داوطلب ازدواج است كه در این نوشتار به نحو بسیار اجمالی به آن پرداخته می‌شود.