مقاله حافظ و قرآن و چهارده روايت

حافظ؛ قرآن و چارده روایت

در فرهنگ بشری هیچ خط از خطوط وابسته به زبانهای معروف نیست که نشان دهنده ی تلفظ کامل فصحای آن زبان باشد. پدید آمدن لهجه ها و گویش ها در درون هر زبان هر امری طبیعی و ناگزیر است. از سوی دیگر، خطها در جنب کاستی ها، کژی هایی هم دارند، یعنی امکان تصحیف نویسی. در خط عربی – فارسی چندین حرف یا گروه حرف هست که تفاوتشان با یکدیگر فقط در نقطه است و در قدیم تا قرنها این نقطه ها را کتابت در نمی آوردند. بعدها هم که رعایت آنها شایع شد، همچنان امکان تصحیف نویسی و تصحیف خوانی وجود داشت، و همچنان وجود دارد. به این دلایل و دلایلی که بعداً گفته خواهد شد، اختلاف قرائات در هر متنی، به ویژه متون کهن پیش می آید.

...

  پیوند اشعار حافظ با قرآن چه در زمینه ساختار غزل و نظم پاشانش، که آقای خرمشاهی در مقاله «اسلوب هنری حافظ و قرآن» به آن پرداخته اند، چه در زمینه مفاهیم و ارتباط معنایی با آن، چنان بدیهی می نماید که تصور می کنم دیگر نیازی به آوردن دلیل و شواهد نداشته باشد، زیرا هم تخلص خواجه خود بهترین گواه این مدعاست و هم اشارات و تأکیدهایی که در ضمن اشعارش بر این امر کرده است:
عشقت رسد به فریاد ار خود بسان حافظ
قرآن زبر بخوانی با چهارده روایت
یا:
ندیدم خوشتر از شعر تو حافظ
به قرآنی که اندر سینه داری

...